Αυτοχθονία αμώμου συλλήψεως



Στις παραδόσεις των Ελλήνων, μας πληροφορούν τα φιλοσοφικά λεξικά, ήταν πλατιά διαδεδομένη η αντίληψη του αυτοχθονισμού. Η πεποίθηση , δηλαδή, ότι ορισμένες φυλές ξεφύτρωσαν από τη γη, που ύστερα την έκαναν πατρίδα τους, ενώ άλλες μετακινήθηκαν και έχασαν την προνομιακή σχέση τους.
Αθηναίοι ρήτορες και συγγραφείς συνδέουν συχνά τις αφηγήσεις τους για την αυτόχθονη γέννησή τους με το αίσθημα της ευγενικής τους καταγωγής, ενισχύοντας κατά κάποιο τρόπο την άποψη του Πρωταγόρα για δημιουργία πλασμάτων κάτω από την επιφάνεια της γης, όπου χθων είναι η γη.
Πριν τους Αθηναίους και οι Αρκάδες ισχυρίζονταν πως υπήρχαν πριν τη γέννηση της σελήνης και γι’ αυτό αυτοαναγορεύτηκαν προσεληνήτες. Ο μύθος της αυτοχθονίας, για τους κατοικούντες την Αττική γη, περιέλαβε τον Κέκροπα, αλλά κυρίως τον Ερυχθόνιο, που ήταν κι αυτός αυτόχθονας και διφυής, όπως και ο Κέκροπας. Μητέρα του, σύμφωνα με τη μυθολογία, ήταν η Γη, πατέρας του ο Ήφαιστος και γεννήθηκε με έναν περίεργο τρόπο.
Ο Ήφαιστος μόλις είδε την Αθηνά, ένιωσε δυνατή ερωτική επιθυμία και θέλησε να ενωθεί μαζί της. Η θεά, που αισθανόταν αποστροφή για την ερωτική πράξη, τον απέκρουσε κι έφυγε, ενώ εκείνος την ακολουθούσε με δυσκολία. Κάποια στιγμή την πρόφτασε. Η Αθηνά τον κτύπησε με το δόρυ της, αλλά το σπέρμα του Ήφαιστου έπεσε στο πόδι της. Τότε η θεά πήρε μια τούφα μαλλί, σκούπισε το πόδι της και το πέταξε στη Γη, που γονιμοποιήθηκε και γέννησε ένα αγόρι που το ονόμασαν Εριχθόνιο (από το έριο = μαλλί και χθων = γη). Ο Εριχθόνιος, αυτοφυής, ατόφιος, «καθαρός», ανέτρεψε τον Αμφικτύωνα και βασίλεψε στην Αθήνα, 3.500 χρόνια πριν.
Υπήρχαν, βέβαια, και οι βάρβαροι. Για αυτούς, ακριβώς, φτιάχτηκε η παράδοση με τον Δευκαλίωνα και την Πύρρα, οι οποίοι, μετά τον κατακλυσμό, πέταγαν πέτρες - "λίθινο γόνο" λέει ο Πίνδαρος και από τις πέτρες ξεφύτρωναν οι διάφοροι λαοί... Το ζήτημα φιλοσοφικά αναλύθηκε από εκλεκτούς επιστήμονες, όπως, τελευταία, ο Μαρσέλ Ντιτιέν, που επεκτείνεται στον Θηβαϊκό κύκλο,  για να καταδείξει την ευπρέπεια , αλλά και την ετερότητα του μύθου. Ποιοι, δηλαδή, είναι αυτόχθονες σε κάθε τόπο και ποιοι κάτοικοι, ξένοι, επισκέπτες. Ας αφήσουμε, για λίγο την Αθήνα των φιλοσόφων, των ρητόρων και των ποιητών.
Γιατί, όλοι είμαστε ξένοι στον τόπο μας. Με την έννοια ότι αποτελούμε τα προϊόντα μιας απίστευτης ανακύκλωσης γονιδίων από όλες τις γωνιές της γης, από όλες της κόγχες της ιστορίας της. Δεν γεννηθήκαμε, όπως αναφέρει ο Λουκιανός για τους Αθηναίους «καθάπερ τα λάχανα». Από την άποψη αυτή, οι μόνοι που δικαιούνται να αισθάνονται σαν στο σπίτι τους, σχολιάζει ο συνάδελφος Κ. Κιμπουρόπουλος, στον «Κόσμο του Επενδυτή» είναι οι Αφρικανοί, όσους, τουλάχιστον, η πείνα, η υπανάπτυξη, το AIDS, οι εμφύλιοι, η αποικιοκρατία, οι ιεραποστολές, η λεηλασία των φυσικών πόρων από τους «εκσυγχρονιστές» της Μαύρης Ηπείρου δεν τους διώχνουν από τα ενδιαιτήματά τους. Όλοι οι άλλοι είμαστε σταγόνες από τον χυλό που παρήγαγε το μίξερ της ιστορίας και κατά συνέπεια «ξένοι στον τόπο τους». Οι άνεργοι που  προστίθενται στην οδυνηρή εφεδρεία της απασχόλησης, οι απόφοιτοι που δεν θα εισαχθούν στα πανεπιστήμια, οι μικροεπιχειρηματίες που τους ξεβράζει η κρίση, οι αγρότες που πρέπει να πουλήσουν τη γη τους, οι νέοι που δεν έχουν αύριο…
Δημήτρης Τσιπούρας

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Νεόπτωχοι ονειρευτές του χρόνου